اگر چه میل به بازی در سنین بالا کم کم کاهش پیدا می کند و کارهای روزمره ی زندگی و مسئولیت ها جای آن را می گیرد، امّا اعتقاد روانشناسان بر این است که انسان تا پایان عمر تمایل به بازی و تجربه کردن دوباره ی دوران کودکی خود را دارد.
امروزه بازی به عنوان یکی از عوامل مهم در آماده سازی کودک به منظور پذیرش نقش در آینده محسوب می شود؛ به طوری که می توان گفت فقط عامل تخلیه ی انرژی اضافه ی کودک، اتلاف وقت یا جلوگیری از شلوغی نیست بلکه اثر و فرآیند زیادی در تندرستی روحی، روانی و رشد تفکر و تخیل کودک دارد چرا که بازی نقش غیرمستقیم آموزشی برای کودک به ویژه در هفت سال اول زندگی را دارد.
بازی یکی از اساسی ترین جنبه های زندگی کودک محسوب می شود و در واقع به کودک این فرصت را می دهد تا خود را برای ورود به دنیای بزرگسالی آماده کند. از این لحاظ شرایط محیطی بازی، آزادی کودک در بازی، نوع اسباب بازی مورد استفاده و مدت زمانی که صرف بازی می کند، اهميّت بسیار شایانی در روند رشد شخصیت و آموزش های تربیتی در کودک دارد.

مادران از ابتدای دوران شیرخوارگی از طریق اسباب بازی هایی مثل «جغجغه» با رنگهای درخشان و براق می توانند موجب تحریک حواس پنجگانه کودک شوند. بازی هایی مانند «دالی بازی» و «قایم موشک بازی» در تقویت هوش و خلاقیت کودکان مؤثر می باشند. در انتخاب اسباب بازی باید به سن کودک توجه شود. اگر اسباب بازی مطابق سن کودک برای او خریداری شود، در بالا بردن قدرت تفکر و خلاقیت او کمک شایانی خواهدکرد. اسباب بازی های آموزشی مثل کره ی هوش، جورچین ها و خانه سازی برای کودکان یک سال به بالا مناسب است و از سه سالگی به بعد نقش اسباب بازی هایی مانند عروسک، ماشین و بازی های تقلیدی مثل خاله بازی می تواند قوه ی تخیل کودک را افزایش دهد. انجام بازی های هوش و طرح معما، برای بکارگیری فکر کودک، باعث می شود تا کودک قوه ی فکر و تخیل خود را به کار بیندازد، جوانب مختلف مسأله را در نظر بگیرد و سعی در حل مسأله کند.

کودکی که مسائل مختلفی را به شکل بازی یا معما حل می کند، در برخورد با مسائل زندگی، مسائل علمی و ... به همین شکل عمل می کند زیرا یاد گرفته است که مسأله را از زاویه های مختلف نگاه کند و راه حل مناسب برای آنها بیابد. این موضوع نقش زیادی در تقویت اراده و نگرش مثبت کودک به مسائل مختلف دارد و در رشد هوش او نیز مؤثر است. کودکان در سه سال اول زندگی به سرعت علاقه ی خود را به یک نوع اسباب بازی از دست می دهند و در این سنین به اسباب بازی های متنوع و زیادی نیاز دارند. در این سن هر نوع وسیله ای حتی یک در قابلمه می تواند برای کودک اسباب بازی محسوب می شود. والدین باید توجه داشته باشند که گاهی یک اسباب بازی ساده که شباهت به چیز خاصی ندارد قوه ی خلاقيّت کودک را بیشتر تحریک می کند. به عنوان مثال اگر یک تکه چوب در اختیار کودک باشد کودک آن را به جای عصا، شمشیر، تفنگ، اسب و ... به کار می برد در حالی که وقتی از یک شمشیر پلاستیکی استفاده می کند این قابلیت ها را ندارد. در طبیعت منبع بی زوال و بی انتهایی از اسباب بازی برای کودکان وجود دارد، مانند بازی با آب، شن، چوب، برگ و بسیاری منابع بی خطر دیگر که موجب رشد جسمی، عاطفی، شخصيّتی و ذهنی کودک می شود و زمینه ی بروز خشونت را در وی بسیار کاهش می دهد. در بیشتر مواقع کودک دلیل بازی کردن خود را نمی تواند بیان کند، ولی نمی تواند بدون بازی کردن زندگی کند.
امروزه ثابت شده است کودکانی که به درستی و به اندازه ی کافی در دوران کودکی بازی نکرده اند از رشد ذهنی و اجتماعی درستی برخوردار نیستند.
اسباب بازی های خانگی به کودک خلاقيّت می دهد
این موضوع برای بسیاری از والدین ناراحت کننده است که ببینند پس از صرف ساعت ها وقت برای انتخاب بی خطرترین، خوش رنگ ترین، سرگرم کننده ترین و آموزشی ترین اسباب بازی برای کودکشان، او کماکان با در ماهیتابه مورد علاقه اش بازی می کند.
درسی که باید بگیرید این است که انتخاب « بهترین اسباب بازی» برای کودک، کاری تقریباً ناممکن است. بهترین اسباب بازی آن است که کودک را مجذوب خود می کند و او دوباره به سراغ آن می رود و تحریک و لذت بیشتری از آن کسب می کند. این اسباب بازی ممکن است خیلی گران یا خیلی ارزان تمام شود ولی نهایتاً همان اسباب بازی است که کودک از آن لذت می برد و بیشترین امکانات یادگیری را برای وی فراهم می آورد.
برخلاف آنچه والدین انتظار دارند، هر قدر اسباب بازی دارای شکل غیراختصاصی تر و بنیادی تر باشد. قوه ی تخیل کودک را بیشتر تحریک می کند. مثلاً شاید یک تکه چوب که می توان از آن به عنوان شمشیر یا عصا استفاده کرد بیشتر از یک عروس با لباس های گران قیمت که فقط می توان یک شخصیت داشته باشد به خلاقيّت کودک شما کمک کند . امّا یکی از نکات بسیار مهم که والدین باید آن را مورد توجه قرار دهند، انتخاب اسباب بازی بر حسب سن کودک است. یعنی یک اسباب بازی که کودکی دو ماهه را سرگرم می کند نمی تواند یک کودک دو ساله را سرگرم کند و بالعکس . کودکان همگام با رشد خود به محرک های متفاوتی نیاز دارند و انتخاب اسباب بازی بایستی بر اساس نیازهای متغیر آنها باشد تناسب داشتن اسباب بازی انتخاب شده با سن کودک بسیار مهم است. اگر اسباب بازی خیلی پیشرفته باشد کودک نمی داند چگونه با آن بازی کند و لذت زیادی از آن نمی برد، اگر هم بسیار ابتدایی باشد حوصله ی کودک زود سر می رود.
کودک خردسال به اسباب بازی هایی نیاز دارد که حواس پنجگانه او را تحریک کند. اسباب بازی های مناسب برای کودک زیر یک سال آنهایی هستند که رنگ ها، حالات مختلف سطح مواد (نرمی و زبری)، شکل های جالب و متنوع را به کودک می نمایانند.
کودکان نوپا از بازی های « داخل گذاشتن - بیرون آوردن» لذت می برند؛ لذا مکعب هایی با اندازه ها و شکل های مختلف، فنجان های پلاستیکی، قاشق، اسباب بازی های داخل حمام، پیاله، صفحه های گردی که روی قطعات چوبی عمودی سوار می شوند و هرم های اسباب بازی، همگی از اسباب بازی های مورد علاقه آنها هستند.
منبع : فروش اسباب بازی