به صورت کلی فیستول در نتیجه‌ی یک اتصال غیر نرمال میان دو ارگان یا دو سطح و بافت بدن به وجود می‌آید. در فیستول مقعد این اتصال بین دیواره‌ی مخاطی درون کانال مقعد و پوست نزدیک مقعد ایجاد می‌شود که به شکل یک تونل کوچک باریک غیر طبیعی در پایان راست روده ظاهر خواهد شد که به سطح خارجی پوست باز می‌شود.
برای درک بهتر فیستول مقعدی آشنایی با حالت طبیعی کانال مقعد لازم است. کانال مقعد در پایانی‌ترین مسیر دستگاه گوارش در حد فاصل دو دریچه‌ی حلقه مانند عضلانی به نام دریچه‌ی داخلی و خارجی مقعد قرار گرفته است. دریچه‌ی داخلی از جنس عضلات صاف و غیر ارادی و دریچه‌ی خارجی از عضلات اسکلتی و تحت کنترل ارادی تشکیل شده است. این دو عضله با هم می‌توانند کانال مقعد را حمایت کنند. ما بین این دو دریچه، غددی قرار گرفته است که غددی مقعدی نام دارند و ترشحات خود را به درون کانال مقعد تخلیه می‌کنند. در صورتی که خروجی یکی از این غدد مسدود شود منجر به عفونت و چرک خواهد شد.
در نهایت فیستول مقعدی در نتیجه این عفونت در نزدیکی مقعد و تجمع چرک در بافت نزدیک آن ایجاد می‌شود. چرک می‌تواند یک کانال کوچک در پشت سر خود بر جای بگذارد و به سطح پوست گسترش یابد. فیستول مقعد در افرادی با سابقه‌ی آبسه مقعدی که به درستی بهبود نیافته است، رخ می‌دهد. چرک و حتی ترشحات مدفوعی نیز می‌توانند از این کانال کوچک خارج و در سطح پوست رویت شوند. عفونت ناشی از آبسه می‌تواند در کل بدن نیز پخش شود.
فیستول مقعد بر اساس سادگی یا پیچیده بودن و محل قرارگیری و نزدیکی آن به محل دریچه‌های کانال مقعد به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. پنج دسته‌ی آن شامل:
فیستول اکسترا اسفنکتریک (Extrasphincteric )
فیستول سوپر اسفنکتریک ( Suprasphincteric )
فیستول ترانس اسفنکتریک ( Transphincteric )
فیستول اینتر اسفنکتریک ( Intersphincteric )
برای آشنایی بیشتر با فیستول به این مقاله مراجعه کنید.
پیشرفت علم کمک روز افزونی در پزشکی و بهبود راه‌های درمانی بسیاری از بیماری‌ها داشته است. امروزه لیزر توانسته جایگزین بسیاری از اعمال جراحی‌ سنگین و پر عارضه شود. کاربرد لیزر در جراحی فیستول مقعد به دلیل حساسیت و آسیب‌پذیری طبیعی ناحیه‌ی مقعد نسبت به سایر اندام‌ها از بسیاری از مشکلات این روند درمانی کاسته است. لیزر در تمامی اعمال جراحی از مزایای بسیاری برخوردار است. اما به دلیل تک بعدی بودن درمان فیستول مقعد و نبود راهی جز جراحی آن، نقش لیزر پررنگ‌تر و قابل درک‌تر خواهد بود.
در لیزر درمانی فیستول مقعد به جای استفاده از تیغ یا چاقوی جراحی و آسیب زدن به بافت‌های اطراف با کمک اشعه و انرژی ساطع شده از دستگاه لیزر مسیر فیستول را می‌بندند. لیزردرمانی می‌تواند با دقت و تهاجم کم‌تر به عضله‌ی دریچه مقعدی و حتی بدون کمترین خونریزی و درد انجام شود. زیرا لیزر این قابلیت را دارد تا هم اعصاب آسیب‌دیده حین جراحی و هم مویرگ‌های پاره شده را ترمیم کند. این جراحی سرپایی بوده و نیازی به بی‌هوشی عمومی و تحمل عوارض ناشی از آن ندارد.
فیستول مقعدی با لیزر در مدت محدودتر و با سرعت بیشتری بهبود می‌یابد و فرد می‌تواند زودتر از سایر روش‌ها به فعالیت روزمره و کار خود بازگردد. احتمال عود یا عفونت ناشی از آن کم‌تر از سایر روش‌هاست. نگرانی‌ای از عارضه‌‌ی بی‌اختیاری مقعدی وجود ندارد، زیرا احتمال آن در این روش بسیار کاهش می‌یابد. البته ناگفته نماند لیزر احتمال انتقال بیماری‌های منتقل شونده از خون مانند هپاتیت و HIV را به حداقل و حتی صفر می‌رساند.
با ورود لیزر به حیطه‌ی درمانی ترس ناشی از جراحی بیماران و خانواده‌هایشان کم شده و افراد با خیالی آسوده‌تر برای درمان مشکلات خود پا به اطاق عمل می‌گذارند. پزشکان نیز از این روش درمانی به دلیل آسانی و کم‌تهاجی بودن، بیشتر از روش‌های قدیمی و تیغ جراحی استقبال می‌کنند.
فیستول مقعد به ندرت ممکن است بدون درمان زخم ایجاد شده التیام یابد. در اغلب موارد، جراحی برای حذف فیستول مورد نیاز است. برای آشنایی با سایر روش های درمان فیستول به ادامه مطلب مراجعه کنید.