Loading...

  • فرزاد
    فرزاد
    چهارشنبه 5 آبان 1395 - 01:00

    نرم‌افزار چیست؟ شناسایی انواع نرم‌افزار (683 بازدید)

    نرم‌افزار چیست؟ شناسایی انواع نرم‌افزار
    در این مطلب به معرفی نرم افزار و انواع آن میپردازیم.
    ee0c783bbf471cd3bf859467bf841135.jpg
    نرم افزار؛ مجموعه ای از برنامه های رایانه ای؛ رویه ها و مستندات است که انجام کارهای متفاوت بر روی یک سیستم رایانه ای را بر عهده دارد. عبـار ت "نرم افزار" برای نخستین بـار توسط جان توکی در سـال 1958 مورد استفاده قرار گرفت. در سطح بسیار ابتدایی؛ نرم افزار رایانه ؛ متشکل از زبان ماشین است که حاوی گروهی از مقادیر دودویی بوده و دستورالعمل پردازنده را معین می نماید . دستورالعمل پردازنده تغییر بیان از سخت افزار رایانه در یک توالی از پیش تعریف شده است . به طور خلاصه؛ نرم افزار رایانه ؛ زبانی است که اصطلاحاً به وسیلۀ آن یک رایانه؛ حرف می نماید . انواع متفاوتی از نرم افزار های رایانه ای وجود دارد و بایستی دید انواع بنیادی آنها کدامند؟
    نرم افزار‌ها از منظـر های متفاوتی قابل دسته بندی و تقسیم می باشند و متخصصین علوم رایانه ای با دقت به ابعاد متفاوت نرم افزار به ارائۀ تقسیم بندی های مفرق ی از ایـن پدیدۀ فناورانه پرداخته اند.
    با دقت به ایـن نکته که هر تقسیم بندی می بایستی فلسفه و خاصیت ای داشته باشد و همچنین نرم افزار از دو بعد فنی و حقوقی امکان دسته بندی دارد؛ آنچه در پی می آید بر آن است که نرم افزار را از منظـر های مفرق ی مورد دسته بندی و تحلیل قرار دهد تا زوایا و ابعاد فنی و حقوقی نرم افزار ؛ قدری روشن تر گردد؛ چون به نظـر می رسد؛ میزان و شکل پشتیبانی حقوقی با دقت به اجزا؛ مراحل و انواع نرم افزار؛ مفرق خواهد بود.
    ۱-تقسیم بندی های فنی نرم افزار
    به جهت فنی و ابعاد مرتبط با علوم رایانه ای؛ نرم افزار ها را با دقت به معیارهای گوناگون از جمله هدف و مأموریت آرمان دانلود نرم افزار ؛ زمینۀ استفاده؛ نوع نقش و عملکرد و یا کاربر نرم افزار؛ می توان مورد تقسیم بندی‌های متفاوتی قرار داد. ذیلاً با دقت به معیارهای پیش گفته به ارزیابی انواع نرم افزارها از جهت فنی خواهیم پرداخت.
    1-1- نرم افزارهای پایه(Programming Software) :
    ایـن دسته از نرم افزارها؛ یکـی از انواع معمول؛ شناخته شده و مورد علاقۀ کاربران در بین نرم افزار های رایانه ی است . ایـن نرم افزار در قالب وسائل بوده و به برنامه نویس در نوشتن برنامه های رایانه ی کمک می نماید . برنامه های رایانه ی مجموعه ای از دستورات منطقی می باشند که برای یک سیستم رایانه ی؛ وظایف خاصی را انجام می دهند . وسائل هایی که به برنامه نویسان در ایجاد یک سیستم رایانه ی کمک می کنند؛ حاوی ویرایشگر متن ؛ کامپایلرها و مترجم ها ست. کامپایلرها(مفسرها)؛ کد منبع را که در قالب یک زبان برنامه نویسی؛ نوشته شده اند به زبانی که رایانه آن را می فهمد؛ ترجمه می کنند.(اکثرا در قالب دو دویی). کامپایلرها چیزهایی را که به وسیلۀ رابط ها؛ تجمیع و تبدیل شده اند؛ تولید می کنند. دی باگرها( اِشکال زداها )؛ جهت ارزیابی و اشکال زدایی کدها استفاده می شوند. کد منبع؛ بعضاً یا به طور کامل؛ برای وسائل های اشکال زدا (Debugging tool) که بر روی آنها اجرا شده و به جهت رفع هرگونه اشکال احتما لی به کار می روند؛ شبیه سازی خواهد شد. مترجم ها (Interpreters) برنامه ها را اجرا می کنند. آنها کد منبع و یا یک کد از پیش تالیف شده را اجرا و یا کد منبع را قبل از اجرا به یک زبان میانی ترجمه می کنند.
    1-2- نرم افزارهای سیستمی(System Software) :
    Windows10-9beae326df0d76fb.png
    ایـن گونه از نرم افزارها به راه اندازی و اجرای سخت افزار رایانه ای و سیستم رایانه؛ کمک می کنند. نرم افزارهای سیستمی به سیستمهای علت ؛ درایورها؛ سرورها و برنامه های جانبی سیستمی(utilities) اطلاق خواهد شد. نرم افزار سیستمی به یک برنامه نویس کاربردی در خصوص جداسازی و انتزاع زبان برنامه نویسی از سخت افزار؛ حافظه؛ و بقیه اجزاء مرکب داخلی یک رایانه؛ کمک می نماید تا خودش را درگیر زبان ماشین نکند. یک سیستم علت ؛ برای کاربرها؛ با یک پلت فرم؛ امکان اجرای برنامه های سطح بالا را فراهم می آورد.
    بین افزارها و سیستم ورودی و خروجی بایوس؛ وسائل ی را فراهم می کنند تا سخت افزار به کار گرفته شود.
    1-3- نرم افزارهای کاربردی(Application Software) :
    Adobe%20Photoshop%20CS6%20v13.0%20[www.EramDownload.com]1.jpg
    armandl
    ایـن قسم از نرم افزارها؛ کاربر نهایی را قادر می سازد تا امور معینی را به انجام رساند. نرم افزارهای مربوط به کسب و کار؛ پایگاههای داده و نرم افزارهای آموزشی؛ بعضی از اشکال نرم افزارهای کاربردی می باشند . همین طور واژه پردازهای متفاوت که بایستی توسط کاربر؛ به انجام کارهای تخصصی اختصاص داده شوند؛ نمونه های دیگـر ی از نرم افزارهای کاربردی می باشند .
    1-3-1- بدافزارها (Malware):
    بدافزار؛ اشاره به هر گونه نرم افزار مخرب داشته و یک طیف وسیع تر از نرم افزارهایی را در بر می گیرد که به هر شکل؛ تهدیدی برای امنیت رایانه می باشند. وسائل های تبلیغاتی مزاحم؛ جاسوس افزارها؛ ویروس های رایانه ای؛ کرم های رایانه ای؛ اسب های تروجان و یا ترس افزارها؛ مصادیق نرم افزارهای مخرب می باشند. ویروس های رایانه ای؛ برنامه های مخربی است که به تنهایی قادر به تکثیر خود بوده و از یک رایانه به رایانۀ دیگـر در محیط شبکه و یا ایـن ترنت گسترش می یابند. کرم رایانه ای همین کار را انجام می دهد؛ تنها با ایـن فرق که ویروس ها نیاز به یک برنامه میزبان ضمیمه دارند و با آن گسترش می یابند؛ در حالی که در خصوص کرم ها ضروری نیست تا خود را به برنامه ای ضمیمه کنند. تروجان خود را تکثیر و اطلاعات را سرقت می نماید . نرم افزارهای جاسوسی می توانند بر کار های کاربر بر روی یک رایانه؛ نظارت داشته و اطلاعات کاربر را بدون ایـن که وی بفهمد؛ سرقت کنند.
    1-3-2- وسائل های تبلیغاتی مزاحم(Adware) :
    وسائل های تبلیغاتی مزاحم نرم افزارهایی می باشند که با استفاده از آن؛ تبلیغات ایـن ترنی در فضای مجازی ؛ اجرا یا دریافت می شوند. برنامه نویسان؛ وسائل های تبلیغاتی مزاحم را به عنوان وسیلۀ تولید درآمد خود طراحی می کنند. آنها؛ اطلاعات کاربر؛ مثل وب سایت هایی را که وی اکثرا بازدید می نماید و صفحاتی که به عنوان صفحۀ مورد علاقه؛ ثبت کـرده را استخراج می کنند. تبلیغاتی که به عنوان پاپ آپ در صفحۀ نمایش شما ظاهر می شوند؛ ناشی از برنامه های تبلیغاتی مزاحم می باشند که شما را ردیابی می کنند. اما وسائل های تبلیغاتی مزاحم برای امنیت رایانه و یا حریم خصوصی کاربر؛ ضرردار نیست؛ بلکه داده ها را جمع آوری کـرده و تنها به وسیلۀ توصیه از طریق کلیک کاربر بر روی تبلیغات عمل می کنند.
    بعضی دیگـر از نرم افزار ها در بین بقیه نرم افزارهای رایانه ای؛ مثل نرم افزار مدیریت موجودی؛ برنامه‌ریزی منابع ساوقتی ؛ نرم افزارهای جانبی و نرم افزار حسابداری وجود دارندکه در زمینۀ ویِژه اطلاعاتی و سیستم های مدیریت داده ها؛ کاربرد دارند. ذیلاً نگاهی گذرا به بعضی از آنها؛ خواهیم داشت.
    1-3-3- نرم افزار انبـار گردانی(Inventory Management Software) :
    ایـن نوع از نرم افزار به یک ساوقت در ردیابی کالاها و مواد خود بر طبق کیفیت و کمیت کمک می نماید . توابع مدیریت موجودی انبـار حاوی نقل و انتقالات انبـار داخلی و ذخیره سازی است . ایـن نرم افزار انبـار کمک می نماید تا یک شرکت در سازماندهی موجودی و بهینه سازی جریـان کالا در ساوقت خود بهتر عمل کـرده و در نتیجه ایـن امر به بهبود خدمات به مشتریان منجر خواهد شد.
    1-3-4- نرم افزارهای جانبی (Utilities Software):
    همچنان که مطابق عرف معمول خدمات نرم افزاری شناخته شده اند؛ ایـن گونه از نرم افزارها در خصوص مدیریت سخت افزار رایانه و نرم افزارهای رایانه ای کمک می کنند. ایـن فرآیند نرم افزاری؛ طیف محدودی از وظایف و عملکرد ها را بر عهدا دارد. یک پارچه سازهای دیسک سخت (Disk defragmenters)؛ نرم افزارهای سیستمی جانبی و ویروس یاب ها؛ بعضی از نمونه های متداول نرم افزار های جانبی می باشند .
    1-3-5- نرم افزار پشتیبان و بازیابی اطلاعات(Data Backup and Recover Software):
    یک نرم افزار پشتیبان و بازیابی اطلاعات ایده آل؛ خصوصیات یی فراتر از کپی آسان از فایل های داده را فراهم می نماید . ایـن نرم افزار اکثرا ؛ نیازهای کاربر را در خصوص تشخیص مسائل و وقت پشتیبانی و پشتیبانی برنامه ها؛ برطرف می نماید . نرم افزارهای پشتیبانی و بازیابی؛ ساوقت مندی بنیادی فایل را حفظ کـرده و هرگونه بازیابی آسان از اطلاعات پشتیبانی شده را ممکن می سازد.
    1-3-6- نرم افزار های پردازش داده ها :
    ایـن مورد؛ رایج ترین زمینه برای تولید نرم افزار و استفاده از رایانه است . سیستم هایی مثل حسابداری؛ انبـار داری؛ حقوق و دستمزد و فروش؛ در ایـن خصوص قابل ذکرند.
    1-3-7- نرم افزارهای شبیه سازی و مدل سازی :
    به جهات اقتصادی و ایمنی و صرفه جویی در وقت؛ برای آموزش و تحقیق در اکثر مسائل ؛ از ایـن قابلیت در رایانه استفاده خواهد شد. آموزش خلبانی و طراحی بدنه ماشین و امثال ایـن ها؛ مصادیق ایـن دسته اند.
    1-3-8- نرم افزارهای سیستم خبره :
    مقصود ساختن برنامه هایی است که بتواند کارهای هوشمندانه انسان مثل گفتگو؛ ترجمه و تفسیر زبان و معایـن ه را انجام دهد. سیستم های باهوش مصنوعی؛ بر طبق منطق است و در آن از پایگاه دانش علاوه بر پایگاه داده؛ استفاده خواهد شد.
    1-3-9- نرم افزار های سیستم بی درنگ :
    در ایـن سیستم ها؛ عکس العمل بلافاصله صورت می گیرند. نرم افزار های بدین منظور بیشتر در مراکز تولیدی مثل پالایشگاه مورد استفاده دارد که با ظهور هر علت و علامتی؛ بی درنگ عکس العمل نشان داده و به تنظیم فرآیند تولید می پردازد.
    1-3-10- نرم افزارهای سسیتم پنهان :
    اکثر وسایل کوچک و بزرگ مثل اسباب بازی؛ ماشین و تجهیزات پزشکی وجود دارند که در آنها رایانه های ریزی به کار رفته است و با برنامه هایی که روی آنها نصب گردیده؛ کار آن دستگاه کنترل خواهد شد.
    ۲-تقسیم بندی های حقوقی نرم افزار
    با دقت به ایـن که نرم افزار پدیده ای فنی بوده و در عین حال؛ دارای ارزش اقتصادی و مطلوبیت عرفی؛ است ؛ نیازمند مجموعۀ قواعد و پشتیبانی های حقوقی است تا بتوان به وسیلۀ آن؛ روابط پدیدآورندگان و مالکان نرم افزار را با مشتریان و استفاده کنندگان تنظیم کـرده و از ظهور اختلافات و نابسامانی ها و همین طور سوءاستفادۀ ناقضان احتما لی حقوق صاحبان حق در ایـن حوزه جلوگیری به عمل آورد. در ایـن راستا دسته بندی نرم افزار از حیث محدوده و نحوۀ بهره برداری کاربران و مشتریان نرم افزار ؛ امری بسیار حائز ارزش است که ذیلاً به آن پرداخته خواهد شد.
    2-1- نرم افزارهای سفارشی(Custom Software) :
    نرم افزاری است که برای یک کاربر یا ساوقت ویِژه طراحی شده و از آنجا که برای یک کاربر ویِژه ساخته شده است؛ معین ات و خصوصیات ی آن مطابق با نیاز کاربر است .
    اما عبـار ت نرم افزار سفارشی نرم افزاری را به ذهن متبادر می نماید که طی قرارداد سفارش اثر تولید شده. در واقع می توان نرم افزارها را به لحاظ حقوقی و از حیث دارنده حق به نرم افزارهایی که طی قرارداد سفارش تولید شده اند و نرم افزارهایی که طی رابطه کارگر و کارفرمایی تولید شده اند؛ از یک سو و از حیث دیگـر نرم افزار را به نرم افزارهایی که یک پدیدآورنده دارند در مقابل نرم افزارهایی که اثر مشترک محسوب می شوند؛ تقسیم بندی نمود.ایـن در حالی است که به اعتبـار دیگـر نرم افزارها را می توان به اختصاصی و متن باز؛ تقسیم کرد. در واقع نرم افزار اختصاصی یا متن باز می تواند به اشکال متفاوت و در روابط مختلف( از حیث نخستین دارنده حقوق) تولید شده باشد.
    2-2- نرم افزارهای ردۀ عام(Off-the-Shelf Software) :
    برخلاف نرم افزار های سفارشی؛ نرم افزار ردۀ عام؛ بدون در نظـر گرفتن رده و کاربر خاص؛ خریداری خواهد شد. ایـن نرم افزار؛ ممکن است جهت منظوری ویِژه یا در خصوص نیازهای کاربری خاص؛ طراحی شده باشند و یا به ایـن منظور تولید نشده باشند؛ لیکن قابلیت استفادۀ عام داشته باشند و طیف وسیع ی از کاربران بتوانند با استفاده از آن نیاز خود را در زمینۀ مطلوب خودشان برطرف نمایـن د؛ بدون ایـن که هیچ گونه هماهنگی و رابطه ی با طراح نرم افزار داشته باشند. در واقع شما وقت خرید ایـن نرم افزار؛ با شرایط قرارداد لیسانس آن؛ موافقت می بکنید .
    2-3- نرم افزار رایگان (free Softwer):
    نرم افزاری است که یک کاربر؛ برای استفاده؛ تغییر و توزیع آن؛ آزاد است . نرم افزار رایگان به طور کلی بدون هزینه از آب در می آید. لیکن هزینه ها مشتمل است بر توزیع؛ ارائه خدمات؛ و نگهدارای و پشتیبانی . واژۀ رایگان به آزاد بودن نرم افزار از نظام کپی رایت؛ توزیع و جرح وتعدیل اشاره دارد.اما بایستی در نظـر داشت؛ نرم‌افزارهای رایگان به طور رایگان قابل دریافت و استفاده می باشند اما ممکن است لزوما قابلیت استفاده مجدد و تغییر و کلا ح توسط کاربر را نداشته‌باشند. هردو نوع نرم‌افزارهای آزاد و نرم‌افزارهای متن‌باز در یک ویژگی مشترک می باشند : همه‌ی کاربران آن ها بایستی به کدهای منبع دسترسی داشته باشند. بدین مفهوم که کدهای منبع ایـن نرم‌افزارها به فرد یا شرکت خاصی اختصاص ندارند و می‌توان آن‌ها را به اشتراک گذاشت.
    2-4- نرم افزارهای منبع باز و منبع بسته (Open Source and Closed Source Software):
    در نرم افزارهای مدل منبع بسته؛ منبع نرم افزار برای عموم منتشر نشده است؛ در حالی که در نرم افزارهای منبع باز؛ کد منبع آن برای کلا ح و استفاده در دسترس است . نرم افزارهای منبع باز در قالب کد منبعشان در دسترس می باشند و حق تغییر؛ بهبود و ارتقاء و بعضاً حق انتشار کد آن از طریق لیسانس های نرم افزار اعطا خواهد شد. در جایی که نرم افزار برای عموم مردم تولید شده باشد به آن نرم افزار منبع باز اطلاق خواهد شد؛ چه ایـن که نرم افزار یاد شده توسط یک شرکت و یا توسط یک فرد تولید شده باشد.
    2-5- نرم افزارهای اختصاصی (Proprietary Software) :
    در نرم افزارهای اختصاصی؛ حقوق قانونی منحصراً برای دارندۀ حق تکثیر باقی مانده و اکثر نرم افزارهای اختصاصی به صورت منبع بسته در دسترس قرار می گیرند.
    ایـن نوع نرم‌افزارها متعلق به یک شرکت یا فرد حقیقی است و استفاده از آن‌ها مستلزم خرید یا کسب مجوز بهره‌برداری از دارنده است . دسترسی به کدهای منبع و تغییر آن‌ها توسط کاربر در نرم‌افزارهای اختصاصی؛ امکان‌پذیر نیست. مطابق شرایط و ضوابط آنچه که « موافقتنامه مجوز بهره‌برداری کاربر نهایی» نامیده می‌شود؛ کاربران مجاز به تکثیر؛ به اشتراک گذاشتن؛ تغییر؛ توزیع مجدد یا مهندسی معکوس کدهای منبع نیستند.
    بعضی فروشندگان نرم افزار؛ کد منبع نرم افزارهای اختصاصی را با دسترسی محدود؛ بین مشتریان توزیع می کنند.نرم افزار اختصاصی به شکل نرم افزار مشروط یا نرم افزار معرف (Demoware) خواهد بودکه کاربران جهت استفاده از آنها وجهی را پرداخت نمی کنند؛ و فی الواقع ترکیبی از نرم افزارهای رایگان و مشروط می باشند . ایـن گونه نرم افزارها مشتمل بر هزینۀ بسته بندی نیست؛ چون در قالب بسته بندی بازاری ارائه نمی شوند؛ ایـن گونه نرم افزارها به صورت ایـن ترنتی یا در قالب های سخت افزارهای حامل که نیاز به بسته بندی تجاری مجزا ندارند؛ به مشتریان ارائه می شوند. با ایـن وجود ممکن است برنامه نویسان از شما بخواهند تا مبلغ اندکی را جهت استحقاق دریافت ورژن های پشتیبان و کمکی؛ بپردازید.
    2-6- نرم افزارهای مشروط و نرم افزارهای جزئی : (Shareware and Retail Software)
    در حالی که نرم افزارهای مشروط به عنوان نسخۀ آزمایشی به کاربران عرضه خواهد شد؛ نرم افزارهای جزئی به کاربران نهایی فروخته می شوند. با افزوده شدن دسترسی به نرم افزارهای مشروط و رایگان بر روی ایـن ترنت؛ بازار نرم افزارهای جزئی تغییر می نماید . طراحان و فروشندگان؛ شروع به ارائۀ نرم افزارهایشان جهت فشیوه بر روی ایـن ترنت می کنند. مکرراً نرم افزارهای مشروط به عنوان نرم افزاری غیر فعال(crippleware)؛ که در آنها ابعاد بنیادی نرم افزار عمل نمی کنند و بعد از اتمام دورۀ آزمایش به طور کلی از کار می افتند. اگرچه نرم افزار های مشروط قالب های بسیار مشهور ی می باشند که در ایـن قالب؛ نرم افزارهای جزئی کاملاً از ایـن شهرت و تداول برخوردار نیست. برای مثال نرم افزار Microsoft office یک نرم افزار بسته بندی شدۀ جزئی است که می بایستی خریده شوند. نرم افزار های جزئی ممکن است به عنوان بستۀ تجهیزات بنیادی تولید منتقل شوند (OEM) اکنون طراحان نرم افزار؛ به تولید کنندگان بزرگ بر طبق یک قرارداد لیسانس یک ورژن از کپی نرم افزار را به ایشان تحویل می دهند تا قبل از خرید امکان نصب نرم افزار مزبور را بر روی دستگاه های رایانه خود نصب کنند. پس در بسته های موسوم به (Box Package Form) یک ورژن کپی از نرم افزار مجوز دار از طریق نمایـن دگی های مجاز به مشتریان تحویل داده خواهد شد.
    2-7- نرم افزار اختراعی و نرم افزار کپی رایتی : (Patent software and copy right software )
    نرم افزار ازجهت ایـن که تابع احکام کدام رژیم پشتیبانی ی حقوقی باشد قابل دسته بندی است . دو نظام حقوقی مشهور و نسبتاً جا افتاده برای اموال غیر مادی وجود دارد که جنبه بین المللی یافته و کنوانسیون های متعددی در خصوص آنها به تصویب رسیده است . نظام حق مولف یا کپی رایت و نظام حق اختراع. یکـی از معمولترین نظام های توصیه ی برای پشتیبانی از پدیدآورندگان نرم افزار؛ نظام حق مولف است . بعضی مشابهت ها بین یک اثر ادبی همـان ند کتاب و یک برنامه رایانه ای به خصوص در ابتدای عمر مهندسی نرم افزار که به شکل پیشرفتۀ کنونی مطرح نبود؛ سبب شد قوانین کپی رایت اکثر کشورها؛ طوری کلا ح شوند که از نرم افزارهای رایانه ای همـان ند آثار ادبی پشتیبانی شود. ایـن در حالی است که فرق های در موضوع و عدم تناسب احکام حق مولف با نرم افزار سبب شده است نظـر ها به نظام حقوق صنعتی(حق اختراع) معطوف شود و اما حق اختراع کاملاً برای نرم افزارها مناسب نبوده و نقطه ضعف هایی بر آن بـار خواهد شد.
    photo.jpg
    2-8- نرم افزار مشاع و نرم فزار غیر مشاع :
    هرگاه اشویِژه زیاد در پدیدآوردن نرم افزار ؛ مشارکت داشته باشند؛ چنانچه سهم مشارکت هریک در پدیدآوردن نرم افزار معین باشد؛ حقوق مادی حاصل از آن به نسبت مشارکت به هریک تعلق می گیرد. در صورتی که کار یکایک آنان جدا و متمایز نباشد؛ اثر مشترک نامیده خواهد شد و حقوق ناشی از آن؛ حق مشاع پدیدآورندگان است . اما بایستی خاطر نشان کرد که هریک از شرکا به تنهایی یا همه آنها به اتفاق می توانند در مورد نقض حقوق موضوع قوانین مربوطه به مراجع قضایی؛ مراجعه کنند.
    2-9- نرم افزار مکمل و نرم افزار سازگار :
    یکـی از حقوقی که همواره در مورد نرم افزار و بقیه آثار دارای حق مالکیت فکری مورد بحث و اختلاف نظـر بوده است «حق تولید سازگار» است که در مورد آثار ادبی و هنری با عنوان تولید آثار اشتقاقی یا تلفیقی عنوان می‌شود. به زبان ساده؛ آثار اقتباسی آثاری می باشند که ریشه در آثار قبلی دارند. اثر جدید چنانچه چه از نظـر محتوا و شکل بیان دارای اصالت است اما بعضی از عناصر را از اثر قبلی کسب کـرده است . ایـن امر در نرم افزار‌ها بسیار رایج است . در بعضی از نظام های حقوقی ؛ استفاده از نرم افزارهای دیگـر برای ایجاد نرم افزارهای سازگار و مکمل که قابلیت ها و ظرفیت ها یا کاربری جدید ایجاد نماید بلا مانع است و نقض حقوق پدیدآورنده نرم افزارهای دیگـر محسوب نخواهد شد؛ مشروط بر ایـن که پدیدآورنده نرم افزار سازگار و مکمل؛ رضایت کتبی پدیدآورندگان نرم افزارهایی که برای نخستین بـار درآن کشور؛ تولید شده است را گرفته باشد.
    2-10- نرم افزارهای واسط و غیر واسط :
    ماده 4 قانون پشتیبانی از پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای چنین مقرر داشته که :
    « حقوق ناشي از آن بخش از نرم افزاري كه به واسطه نرم افزارهاي ديگر پديد مي آيد متعلق به دارنده حقوق نرم افزارهاي واسط نيست».
    منظور از واسط؛ آن چیزی است که بین یک نرم افزار با نرم افزار دیگـر یا سخت افزار رابطه ایجاد می‌کند چون یک نرم افزار به تنهایی کاری نمی‌تواند انجام دهد مگر ایـن که از طریق واسط‌ها داده‌ها را بگیرد و از طریق سخت افزار در اختیار کاربر قرار دهد به عبـار ت دیگـر ایـن که کاربر چطور از صفحه کلید یا صفحه نمایش با سخت افزار یا نرم افزار سیستم رابطه بر قرار نماید ؛ به ماهیت آن جزء از برنامه بستگی دارد که واسط کاربر آن است .
    اکثرا دعاوی؛ ادعای کپی شدن بخشی از برنامه است که عمدتا حاوی همین واسط‌ها است . اما نکته خاصی که در بعضی آراء مورد دقت قرار گرفته است؛ محدودیت‌های اجبـار ی است که در تولید نرم افزار جدید اتفاق می‌افتد. عوامل ثابتی که در ایـن صنعت وجود دارد؛ خواه نا‌خواه منجر به شباهت بعضی از بخش‌ها و ساختار‌ها می‌گردد چون معین ات رایانه‌ای که به وسیله آن نرم افزار طراحی می‌شود؛ استانداردهای طراحی؛ تقاضاهای موجود در بازار و رویه‌های برنامه نویسی که به صورت عرف در آمده است؛ محدودیت‌هایی را در تنوع و تمایز محصول ایجاد کـرده است .
    همین طور در تعریف نرم افزارهای مذکور گفته اند؛ منظور از نرم افزارهای واسط یا رابط برنامه‌نویسی نرم‌افزار (به انگلیسی: Application Programming Interface یا API)‏ یا به صورت خلاصه رابط برنامه نویسی؛ رابط بین یک کتابخانه یا سیستم‌علت و برنامه‌هایی است که از آن تقاضای سرویس می‌کنند.
    رابط کارکـرده ایی را تعریف می‌کند که کتابخانه یا سیستم‌علت می‌تواند ارائه دهد و مفهومی مجرد است . ایـن کارکـرده ا پس در قالب یک نرم‌افزار یا کتابخانه پیاده‌سازی می‌شوند. به عبـار ت ساده‌تر؛ رابط برنامه‌نویسی مجموعه توابعی است که یک برنامه می‌تواند از یک برنامه دیگـر فرا بخواند.
    برای مثال مایکروسافت برای APIهای ویندوز مرجع‌هایی استاندارد دارد که با استفاده از آنها برنامه‌نویسان می‌توانند از قابلیت‌ها و سرویس‌های سیستم‌علت در گسترش و نوشتن برنامه‌های کاربردی خود استفاده کنند.
    همـان ‌طور که می بینیم از جهت حقوقی؛ نرم افزارهای واسط؛ نمی توانند مورد پشتیبانی مضاعف واقع شده و به مناسبت تولید هر نرم افزار؛ مورد پشتیبانی قرار گیرند.
    نتیجه گیری :
    آنچه در سطور بالا آمد چشم اندازی از انواع عمده نرم افزارها و روش توزیع آنها بود . امروزه نرم افزارهای رایانه ای به صورت وسیع متداول بوده و تصور رایانه ها بدون نرم افزار ها غیر ممکن است
    و بدون نرم افزارها امکان استفاده از رایانه بدین سهولت وجود نخواهد داشت.
    آنچه درخصوص رایانه ها جذاب دقت است ایـن است که آنها زبان ویژه به خودشان را داشته و همین طور راه های ویژه به خودشان را برای برقراری رابطه با انسان دارند. به علاوه ایـن که وسائل آنها برای برقراری رابطه حاوی انواع متفاوت نرم افزار خواهد شد.
    لازم به ذکر است معرفت هرچه بیشتر انواع و اجزاء نرم افزارها از جهت فنی و علمی؛ به جهت موضوع شناسی دقیق تر؛ سبب افزوده شدن سطح کیفی و کارآمد تر شدن پشتیبانی های حقوقی از ایـن پدیدۀ پیچیده و پر کاربرد معاصر؛ خواهد منبع شد.




---

مشاوره، آموزش و ساخت فروشگاه اینترنتی